Sát cánh cùng nhà khoa học thành lập doanh nghiệp spin-off

Writing Camp 6 đã thu hút được hơn 60 người tham dự là các nhà khoa học đến từ 10 nhóm có tiềm năng thành lập doanh nghiệp spin-off, các cán bộ hành chính liên quan đến công tác hỗ trợ thành lập doanh nghiệp spin-off và với sự tham gia của các chuyên gia tư vấn, nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp, các quỹ đầu tư; Ban Điều hành CLB Nhà Khoa học. TS. Nguyễn Thành Nam, nhà sáng lập ĐH FUNiX, nguyên Chủ tịch kiêm CEO Công ty FPT Software, Chủ tịch Quỹ Ái Việt đã có một chuyên đề truyền cảm hứng cho các học viên VSL Writing Camp 6 về yêu cầu của doanh nghiệp đối với việc kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp KH&CN tại các trường đại học. 
Theo ông, các spin-off của ĐHQGHN cần theo đuổi 3 trụ cột chính: tố chất con người, có công nghệ lõi được bảo hộ (giá trị cốt lõi độc đáo), sản phẩm đúng xu thế. Thực tế, hầu hết các doanh nghiệp hiện nay chỉ tập trung vào bán sản phẩm mà bỏ qua khâu nghiên cứu, phát triển nâng cấp sản phẩm. Trong khi các nhà khoa học có công nghệ sáng tạo, có tiếp cận khoa học lại thiếu tinh thần doanh nhân. Vì vậy, các nhà khoa học có tinh thần khởi nghiệp, làm kinh doanh sẽ có nhiều thuận lợi và hiếm khi thất bại vì có tư duy và cách làm của một nhà khoa học. Ông cũng chia sẻ thêm về định giá các sản phẩm khoa học của các nhà khoa học - một vấn đề lớn trong các thỏa thuận giữa nhà khoa học với nhà đầu tư. Ông đưa ra gợi ý các việc các nhà khoa học tìm kiếm được nhà đầu tư thiên thần hoặc khách hàng uy tín (Market maker) sẽ là điểm cộng cho các vòng gọi vốn tiếp sau. Xuất phát từ vai trò là giảng viên, nhà khoa học và sau này là Giám đốc công nghệ (CTO) của Công ty Lưu điện khối lớn BK - công ty theo mô hình spin off đầu tiên tại Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, ông Trịnh Việt Dũng có khá nhiều kinh nghiệm để chia sẻ cho các nhà Khoa học của ĐHQGHN về những thách thức và đưa ra giải pháp xuất phát từ kinh nghiệm của chính bản thân ông về thành lập, vận hành doanh nghiệp KH&CN. 
Ông nhấn mạnh, sự chuyên nghiệp của các nhà đầu tư trong giai đoạn đầu là vô cùng quan trọng, nó hình thành thói quen làm việc chuyên nghiệp, văn hóa và cơ sở tốt cho vòng gọi vốn tiếp sau. Các vấn đề pháp lý khi thành lập doanh nghiệp cần được ưu tiên, để tránh những rủi ro đáng tiếc do không có kinh nghiệm va chạm thương trường. TS. Bùi Thị Thanh Hương – Phó Trưởng Ban điều hành VSL, giảng viên khoa Các khoa học Liên ngành – ĐHQGHN là một giảng viên theo đuổi ước mơ trở thành chuyên gia giáo dục môi trường, điều hướng các bạn trẻ hình thành hành vi thói quen bảo vệ môi trường, truyền lửa cho sinh khởi nghiệp sáng tạo vì phát triển bền vững. Cô cũng được biết đến là một doanh nhân kinh doanh các sản phẩm công nghệ xanh, công nghệ hiện đại. Với cương vị là giảng viên, cô thẳng thắn chia sẻ những thách thức mà giảng viên gặp phải khi khởi nghiệp: như những rào cản của văn hóa tổ chức cho môi trường tự do sáng tạo, cho sự ủng hộ, khuyến khích các giảng viên có tinh thần khởi nghiệp rồi những hạn chế về thời gian, nguồn lực khi giảng viên tập trung cho khởi nghiệp song vẫn đáp ứng đầy đủ các nhiệm vụ khác đã ký hợp đồng với đơn vị sử dụng lao động. ThS. Phạm Vương, Phó Trưởng ban Tổ chức Cán bộ ĐHQGHN đã có bài giảng hướng dẫn chi tiết, cụ thể về “Quy trình về thành lập doanh nghiệp KHCN tại ĐHQGHN”. Đây là sản phẩm thể hiện quyết tâm chỉ đạo nhất quán của tập thể lãnh đạo ĐHQGHN trong việc thúc đẩy sự ra đời các doanh nghiệp khoa học công nghệ. Quy trình được xây dựng tỉ mỉ, chi tiết từ bước xây dựng và hoàn thiện hồ sơ trình các đơn vị quản lý về việc thành lập spin off, các quy định về việc sử dụng thương hiệu và logo của đơn vị chủ quản khi triển khai thương mại hóa sản phẩm, các quy định về góp vốn, sở hữu công tư trong doanh nghiệp spin off.  PGS.TS Trần Kiên đã có những chia sẻ vô cùng hữu ích về các rủi ro pháp lý trong quá trình thành lập doanh nghiệp khoa học công nghệ như những thiệt thòi mà các nhà khoa học hay gặp phải trong các giai đoạn gọi vốn, đàm phán với đối tác, các rủi ro pháp lý do không có kinh nghiệm trong kê khai, quyết toán thuế… Những trường hợp thực tế được ông chia sẻ góp phần cảnh tỉnh cho các nhà khoa học khi bước chân vào khởi nghiệp theo hướng spin-off.  PGS.TS Nguyễn Hoàng Hải – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã tham dự và chia sẻ về chủ đề "Đào tạo gắn với Khởi nghiệp và ĐMST: trách nhiệm của giảng viên và các nhà khoa học". Ông cũng đã có những giải đáp thấu đáo về cách thức duy trì, về những mong muốn, tâm tư nguyện vọng của các nhà khoa học, giúp các nhà khoa học vững tâm và thêm động lực về khát vọng theo đuổi hoài bão thành lập doanh nghiệp. Ông đặc biệt nhấn mạnh các giảng viên và các nhà khoa học tham dự Writing camp 6 trước tiên cần truyền tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ đào tạo tại ĐHQGHN.  PGS.TS Phan Quốc Nguyên, giảng viên Trường ĐH Luật nhấn mạnh sự cần thiết của Sở hữu trí tuệ, chuyển giao thương mại hóa ở đại học bởi Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo của tổ chức được thể hiện qua: số lượng spin off được thành lập, số bằng phát minh sáng chế, lượng tiền thu hút nhờ hoạt động khoa học công nghệ, nhờ giá trị doanh thu chuyển giao khoa học công nghệ. Vì vậy, sở hữu trí tuệ và chuyển giao thương mại hóa sản hẩm khoa học công nghệ không chỉ là quyền lợi và trách nhiệm của các nhà khoa học mà còn là quyền lợi và trách nhiệm của các trường đại học. Ông có những hướng dẫn chi tiết, cách thức làm sở hữu trí tuệ và chuyển giao khoa học công nghệ giúp các nhà khoa học tiết kiệm nguồn lực.  PGS.TS Trần Thị Thanh Tú, Trưởng ban Khoa học Công nghệ đã dành nhiều thời gian chia sẻ về cách hoàn thiện hồ sơ gọi vốn thành công dưới góc nhìn Chủ tịch kiêm Giám đốc Quỹ Phát triển ĐHQGHN. Cô có gợi ý một số phương thức giúp các nhà khoa học có thể toàn tâm, tập trung cho spin off thông qua các hoạt động “biệt phái”, “chuyển viên chức thành hợp đồng lao động” hay chuyển giao thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ. Các nhà đầu tư, đặc biệt các quỹ quan tâm nhiều đến cách xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh của spin off dài hạn vào đâu để dòng tiền đầu tư được tối đa lợi nhuận tiến đến tối đa giá trị cho chủ sở hữu. 
Những nội dung kiến thức, những bài học kinh nghiệm đến từ các mentor với các vai trò khác nhau từ cấp lãnh đạo quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế tài chính, chuyên gia luật… đặc biệt là từ các tấm gương thành công trong việc thành lập và vận hành doanh nghiệp spin-off đã cung cấp cho các nhóm nhà khoa học cái nhìn đa chiều, toàn diện về các vấn đề đã, đang và sẽ phải đối mặt cũng như những hỗ trợ về mặt chính sách, về chuyên môn, về tài chính, … từ ĐHQGHN trong quá trình thành lập doanh nghiệp spin-off. 

Ông Nguyễn Gia Tuấn – Chủ tịch Tập đoàn Hồng Thái và là cựu sinh viên Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tham gia chia sẻ kinh nghiệm, truyền cảm hứng và có cam kết cùng đồng hành, hỗ trợ các nhà khoa học của ĐHQGHN trong quá trình thành lập, vận hành doanh nghiệp. 
Trại sáng tác khép lại, nhiều trăn trở của các nhà khoa học đã dần được tháo gỡ. Đặc biệt, tinh thần, động lực, khát khao được “spin off” sẽ là “cú hích” để góp phần đưa sản phẩm khoa học công nghệ từ ĐHQGHN phục vụ cộng đồng. 

TS. Ma Thị Châu, giảng viên Trường ĐH Công nghệ là học viên tham dự cho biết: Khóa đào tạo VSL-Writing Camp 6 thực sự là một chương trình ý nghĩa và thiết thực. Chương trình đã tạo ra một môi trường khuyến khích và hỗ trợ cho tinh thần khởi nghiệp và sáng tạo, điều này rất quan trọng vì nó khích lệ và hỗ trợ nhà nghiên cứu như tôi biến ý tưởng và kết quả nghiên cứu thành các doanh nghiệp thực tế. VSL-Writing Camp 6  đã cung cấp những nguồn lực và kiến thức quý báu để chúng tôi có thể tiến xa hơn trong con đường khởi nghiệp. Chương trình đã giúp chúng tôi lập kế hoạch kinh doanh, phân tích thị trường và tìm kiếm cơ hội tài trợ. Bên cạnh đó, chương trình cũng tư vấn chúng tôi xây dựng mạng lưới kết nối quan trọng với các đối tác và nhà đầu tư. 2 ngày cùng các đồng nghiệp tại WC6 chúng tôi đã được “cầm tay chỉ việc” trong việc phát triển các doanh nghiệp spinoff, cho phép chúng tôi tận dụng những kết quả nghiên cứu và ý tưởng sáng tạo của mình để tạo ra giá trị thực tế trong thị trường. Xin cảm ơn BTC WC6 với nội dung chương trình tuyệt vời và trân trọng cảm ơn các chuyên gia, đặc biệt cảm ơn Nhà tài trợ BIDV. Tôi hy vọng chuỗi đào sẽ tiếp tục được triển khai, mở rộng, phát triển và tạo thêm nhiều cơ hội cho các sinh viên và nhà nghiên cứu khác như tôi có thể thực hiện ước mơ khởi nghiệp của mình trong tương lai.

PGS.TS Đào Thanh Trường - Trưởng ban Điều hành VSL, Trưởng ban Tổ chức Writing Camp 6 cho biết Ban Điều hành VSL cam kết đồng hành, hỗ trợ các nhà khoa học trong việc thành lâp doanh nghiệp KHCN nói riêng và các hoạt động hỗ trợ nâng cao năng lực nói chung. VSL không chỉ là kênh tiếp nhận, đề xuất ý tưởng, nguyện vọng của các nhà khoa học tới Ban Giám đốc ĐHQGHN mà còn sẵn sàng kết nối nhà khoa học tới các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà đầu tư bên ngoài. Ông Đào Thanh Trường cũng đã gợi ý việc thành lập Câu lạc bộ Spin-off của ĐHQGHN để tạo môi trường trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm nhằm góp phần thúc đẩy việc thành lập doanh nghiệp KHCN. Ý tưởng trên được các nhà khoa học hưởng ứng và đăng ký tham gia.
Kết thúc chương trình tập huấn, các nhóm sẽ có thời gian hai tuần thực hành viết đề xuất thành lập doanh nghiệp spin-off để trình ĐHQGHN.
Dưới đây là một số hình ảnh của chương trình: